"Wat kan het leven toch raar lopen. Ik word oma, waar ik ontzettend blij mee ben, maar dan krijg je te horen dat je waarschijnlijk borstkanker hebt."
[Uit: Dagboek van een moeder]
Deze woorden van mijn moeder. Haar handschrift, haar gedachten, opgeschreven in een stil moment, maar zó vol kracht en verdriet. Het voelt alsof ik haar weer naast me hoor praten. En nu ik zelf moeder ben, nu ik mijn dochters zie opgroeien, krijgen deze woorden nog meer gewicht. Diep van binnen knaagt het, want nu snap ik het pas écht. De pijn, het gemis dat nog voor ons lag, dat jij toen al voelde.
Lieve mam, wat moet dat zwaar voor je geweest zijn.
Eerst het geluk van oma worden. Het vooruitzicht van die nieuwe rol in je leven. En dan... pats! Kanker. Die donkere wolk die zich ineens boven je hoofd samenpakt, en alles wat mooi was in een ander licht zet. Je schreef het zo nuchter op, maar ik weet dat die paar woorden de wereld voor je veranderden. Van oma worden, naar de harde realiteit van ziek zijn.
Nu ik zelf moeder ben, voel ik dat nóg scherper. De lading van jouw woorden is anders, dieper. Het gemis is zo groot, want je bent er niet om oma te zijn voor mijn dochters. Voor de drie prachtige kinderen van Andrea. Mam, ze zijn zo mooi. Ze zouden jou zo graag leren kennen. Maar dat vooruitzicht werd je afgenomen en dat verdriet – dat vooruitzicht van verlies – klinkt door in je dagboek. Ik weet zeker dat je dat nauwelijks durfde toe te laten. Dat als je het had gedaan, het je misschien wel zou hebben verpletterd. Want hoe kun je dat voelen, het idee dat je je kleinkinderen misschien nooit zult zien opgroeien?
Een pijn te groot om te dragen
Dat soort pijn, dat is bijna te groot om te dragen, zeker als je aan het begin staat van een strijd tegen kanker. Je wilde door. Schouders eronder, zoals je altijd deed. Ik kan me zo goed voorstellen dat je dacht: “Geen tijd voor emoties, we moeten door, ik moet sterk zijn.” Jij, die altijd zoveel energie had, daadkrachtig, sterk in de ogen van iedereen. Maar nu vraag ik me af, was dat echt de juiste manier? Bestaat er eigenlijk wel een juiste manier?
Misschien is er geen kant-en-klare oplossing, geen route die altijd werkt. Maar wat ik nu wel geloof, is dat het toelaten van gevoelens, het echt doorvoelen, ruimte creëert. Dat het de weg is naar kracht, naar stevigheid van binnenuit. Want emoties wegstoppen, dat breekt je uiteindelijk op. Ze blijven aanwezig, op de achtergrond, zoals een telefoon die de hele dag aanstaat maar niet actief gebruikt wordt – aan het eind van de dag is hij tóch niet meer 100% opgeladen. De dingen die je parkeert, vreten energie, ook als je ze niet actief onder ogen ziet.
Wie ben ik als patiënt?
Dus ja, mam, gevoelens toelaten. Dat is wat ik nu probeer te doen. Maar dat is niet makkelijk, hè? Hoe doe je dat, omgaan met alles wat op je afkomt? Ik merk dat ik ook vaak naar afleiding zoek, of dingen uit de weg ga. Of ik leun op anderen. Maar zelfs dat, het zoeken van sociale steun, is niet iets wat zomaar vanzelf gaat. Voor jou niet, en voor mij ook niet. We zijn beiden zo vertrouwd met zorgen voor anderen, met aan de zorgende kant staan. Hulp vragen, dat voelt bijna onnatuurlijk. Voor mij en voor jou.
Misschien herkenbaar voor velen die in de zorg werken, zoals jij deed. Je rol als zorgverlener zat zo diep in je verweven, het was wie je was. Maar toen kwam kanker. En ineens werd je gedwongen een nieuwe identiteit te omarmen. Niet alleen moeder en oma, maar ook patiënt. En ik kan me voorstellen dat dat je wereld op zijn kop zette. Wie ben je als je ineens niet meer de sterke vrouw bent die anderen helpt, maar de vrouw die hulp moet accepteren?
Van oma, naar patiënt, naar oma met kanker
Het is zoveel om te dragen, zoveel om te verwerken. Het moet je ontzettend zwaar gevallen zijn, mam. En nu, met de wijsheid van de tijd en mijn eigen ervaring als moeder, kijk ik terug op jouw strijd en voel ik een diepe verbondenheid. Het besef dat jouw worsteling er een was van tegenstrijdige emoties – geluk en verdriet, kracht en kwetsbaarheid.
Sta jezelf toe om de impact onder ogen te zien
Ik geef het je te doen. Want dat is het: kanker binnen je leven krijgen, het maakt alles complexer, zwaarder. Het raakt aan alles – je lichaam, je emoties, je relaties, je toekomst. En voor iedereen die met kanker te maken krijgt, weet ik nu hoe groot die impact kan zijn. Het gaat verder dan de medische kant, het raakt alles wat je bent en hoe je je leven leidt. Sta jezelf toe om op alle gebieden dat proces aan te gaan, de tijd en ruimte te nemen om de impact te erkennen. Want die gaat veel verder dan alleen het fysieke. Het is oké om te voelen hoe groot het is – dat is waar je echte kracht vandaan komt.